Hipochondria. Choroba somatyczna czy nerwica?
Mimo, że hipochondria jest obiektem żartów, jest przede wszystkim jednostką chorobową, której nie należy bagatelizować. Istota hipochondrii polega na przeświadczeniu o przynajmniej jednej (a najczęściej przynajmniej dwóch) chorobach somatycznych, które utrzymuje się przez okres przynajmniej pół roku. Hipochondria jest formą zaburzeń nerwicowych i często związana jest z innymi problemami natury psychicznej (np. niskim poczuciem własnej wartości, poczuciem krzywdy, osamotnienia, a nawet depresją). Hipochondrii mogą ponadto towarzyszyć objawy lękowe i napady paniki. Analizując definicję słownikową hipochondrii można stwierdzić, że ma ona trzy wymiary. Hipochondria może mieć wymiar emocjonalny wyrażający się w lękach i niepokojach związanych z własnym zdrowiem, przesadną determinacją w poszukiwaniu kolejnych dolegliwości i silnym poczuciu odrzucenia ze strony negującego obawy otoczenia. Wymiar fizyczny hipochondrii przejawia się natomiast w subiektywnym poczuciu choroby oraz różnego rodzaju bólach lub innych dolegliwościach somatycznych. Wymiar społeczny zaś widoczny jest poprzez odrzucanie wsparcia polegającego na koncentracji na innym niż zdrowie fizyczne obszarze czy preferowaniu miejsc, ludzi, zdarzeń kojarzących się z chorobami. W taki sposób odczuwają hipochondrię sami chorzy – analiza forów internetowych i blogów im właśnie dedykowanych i przez nie redagowanych skłania do wniosku, że osobom tym nieustannie towarzyszy lęk o własne zdrowie, potęgowany kolejnymi, diagnozowanymi przez siebie objawami. Najczęściej są to choroby układu pokarmowego i krwionośnego, rzadziej zdarzają się te związane z układem nerwowym czy kostno-szkieletowym. Najczęściej hipochondrię stwierdza się u mężczyzn w wieku około 30 lat i u kobiet w wieku 40 lat. Wspomnieć należy, że nie w każdym przypadku chorzy zabiegają o częste wizyty u specjalistów – jest bowiem stosunkowo duża grupa chorych, która profesjonalnej diagnozy świadomie unika.
Leczenie hipochondrii polega na umiejętnym połączeniu psychoterapii i farmakoterapii. Pierwsza metoda skupia się przede wszystkim na terapii poznawczo-behawioralnej ukierunkowanej na modyfikację nieprawidłowego sposobu myślenia i zachowania, powodując jednocześnie poprawę ogólnego samopoczucia pacjenta. Z kolei stosowane leki mają na celu wyciszenie objawów, przy czym zastosowanie mają leki antydepresyjne i wybrane neuroleptyki.
Jak widać hipochondria jest zjawiskiem niezwykle złożonym i choć mającym podłoże psychiczne, dającym również somatyczne objawy. Niektórzy specjaliści opisują hipochondrię jako fobię zdrowotną, która pojawia się u pacjenta często w wyniku śmierci lub ciężkiej choroby bliskiej osoby – w sytuacjach tych psychiczne samopoczucie może wywołać rzeczywiste objawy somatyczne. Wskazać należy jednak, że nie ma jednej przyczyny tej choroby.
